CDU/CSU ve SPD'den oluşan siyah-kırmızı koalisyon böylece koalisyon sözleş mesindeki önemli bir planı hayata geçiriyor. Ancak planlanan reform, Çalışma Bakanı Bärbel Bas (SPD), iş bulma kurumları ve çeşitli entegrasyon uzmanları da dahil olmak üzere şimdiden önemli eleştiriler alıyor.
Arka plan: 2022 öncesi yasal duruma geri dönüş
Reform, Rusya'nın saldırı savaşının başlamasından kısa bir süre sonra getirilen özel düzenlemeyi sona erdiriyor. Haziran 2022'den bu yana, İkamet Yasası'nın 24. Bölümü uyarınca geçici koruma statüsüne sahip Ukraynalılar, tanınmış mülteci olarak sayılmaktadır (sığınmacı olarak değil): Bu kişiler vatandaşlık yardımları, SGB II düzeyinde tıbbi bakım, işgücü piyasasına erişim ve iş merkezlerinde danışmanlığın yanı sıra entegrasyon ve dil kursları için sübvansiyonlar aldılar.
Alman hükümeti şimdi 2022'den önceki yasal duruma geri dönmek istiyor. Bu, gelecekte, son tarihten (1 Nisan 2025) sonra gelen ya da koruma statüsünü bu tarihten sonra alan Ukraynalı mültecilerin bir kez daha daha düşük sığınmacı yardımları alacağı anlamına geliyor.
Kesinti tarihinden önce Almanya'ya gelen Ukraynalılar vatandaşlık parası alma haklarını sürekli olarak korurlar.
Özellikle Ukrayna'dan gelen mülteciler için ne değişecek?
Tasarının tamamı henüz kamuya açık değildir. Şu ana kadar aşağıdaki kilit noktalar bilinmektedir:
Daha düşük faydalar
Yeni yasa kapsamına giren mülteciler gelecekte vatandaşlık ödeneği değil, Sığınmacılara Yardım Yasası uyarınca yardım alacaklar. Bu da aylık desteği yaklaşık 120 Avro azaltacaktır.
Karşılaştırma yapmak gerekirse, bekar yetişkinler Vatandaşlık Ödeneği kapsamında standart olarak 563 avro alırken, Sığınmacılara Yardım Yasası kapsamındaki yardımlar şu anda aylık 441 avro tutarında - bunun 196 avrosu kişisel ihtiyaçlar için, 245 avrosu ise temel ihtiyaçlar için.
Barınma ve ısınma masrafları da - daha önce olduğu gibi - yeni düzenleme kapsamında sosyal makamlar tarafından karşılanacaktır.
Dil ve entegrasyon kurslarından yararlanma hakkı yok
İşgücü piyasasına erişim tamamen olduğu gibi kalacak ve iş bulma kurumlarına danışmak da mümkün olmaya devam edecektir. Ancak önemli bir fark var: entegrasyon veya dil kursları gibi belirli destek tedbirleri için artık yasal bir hak yok. Bu programlar hala düzenlenebilir - ancak yalnızca vaka bazında bir değerlendirmeden sonra ve garanti olmaksızın.
Vatandaşlık ödeneği alanlar için geçiş düzenlemeleri
Geçiş dönemi düzenlemesi, son tarihten sonra ancak reform yürürlüğe girmeden önce Almanya'ya giriş yapan ve şu anda vatandaşlık parası alan herkes için geçerlidir: Bu kişiler, yeni düzenlemenin yürürlüğe girmesinden sonra üç aydan uzun olmamak kaydıyla, mevcut hak sahipliği sürelerinin sonuna kadar vatandaşlık parası almaya devam edebilirler. Halihazırda alınmış olan vatandaşlık ödeneğinin geri ödenmesi gerekmemektedir.
Çalışabilecek durumdaki mülteciler için planlanan iş yükümlülüğü
Reformun bir diğer önemli noktası da daha katı bir çalışma yükümlülüğü getirmesidir. Gelecekte, çalışabilecek durumda olan tüm mülteciler, bağımsız olarak ya da iş bulma kurumunun desteğiyle aktif bir şekilde iş arama yükümlülüğü altında olacak.
İşbirliğine yanaşmayanlara sosyal yardımların kesilmesi gibi yaptırımlar uygulanabilir. Alman hükümeti bu sayede çalışma konusunda daha fazla teşvik sağlanacağını ve işgücü piyasasına entegrasyonun hızlanacağını umuyor.
Yeni yasa eleştirilerle karşılaştı
Planlar geniş çapta eleştirildi. İçişleri Bakanı Alexander Dobrindt (CSU ) ile birlikte tasarıyı sunan Çalışma Bakanı Bärbel Bas (SPD), Federal Meclis'te şüphelerini açıkça dile getirdi. Entegrasyonun dil kursları ve hedefe yönelik desteklerle desteklenmesi gerektiğini vurguladı. Ancak yeni yasa bu programlara erişimi daha da zorlaştırıyor. Bu da işgücü piyasasına girişi kolaylaştırmak yerine daha karmaşık hale getirecektir.
Federal İstihdam Ajansı ve bazı devlet istihdam kurumları da benzer eleştirileri dile getirdiler. Yeni gelen Ukraynalılar artık iş bulma merkezlerine değil, iş bulma kurum larına yönlendirileceğinden, yapılandırılmış bir destek hizmetleri yelpazesinden yoksun kalacaklar. Bu durum dil kursları, ileri eğitim ya da kalifikasyonlara erişimi zorlaştırabilir. Uzmanlar bu durumun işgücü piyasasına girişlerini geciktirebileceği konusunda uyarıyor.
Almanya'da kaç Ukraynalı vatandaşlık parası alıyor?
Merkezi Yabancılar Siciline (AZ) göre, şu anda Almanya'da Ukrayna vatandaşlığına sahip yaklaşık 1,4 milyon kişi yaşamaktadır (Eylül 2025 itibariyle). Bunlardan
- Çalışma çağındaki 953.000 kişi,
- 15 yaşın altında 284.000 çocuk,
- 65 yaş ve üzeri 137.000 kişi.
Federal Nüfus Araştırmaları Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırmaya göre, 2025 yazının başında Almanya'dakiUkraynalı sığınmacıların yaklaşık yüzde 51'inin bir işi vardı; bunların 263.610'u sosyal güvenlik primine tabi bir işte, 51.137'si ise marjinal bir işte çalışıyordu.
Federal İstihdam Ajansı'na göre, Temmuz 2025'te yaklaşık 188. 000'i çocuk olmak üzere 673.000 civarında Ukraynalı temel güvenlik yardımı (vatandaş ödeneği) alıyordu. Bu kişilerin büyük çoğunluğu için, planlanan reformun bir sonucu olarak hiçbir şeyin değişmemesi muhtemeldir.
Bu düzenlemeden sadece 1 Nisan 2025'ten sonra gelen ya da gelecekte gelecek olan mülteciler etkilenecek. Bild 'e göre şu anda yaklaşık 83.640 kişi bu düzenleme kapsamındadır. Ancak mülteci hareketlerinin gelişimine bağlı olarak bu sayı önümüzdeki aylarda daha da artabilir.
Yeni yasa ne zaman yürürlüğe girecek?
Tasarı henüz parlamento sürecinin başında. Önümüzdeki hafta reform ilk olarak Federal Kabine tarafından onaylanacak. Ardından ilk okuma için Federal Meclis 'e sunulacak ve ardından ilgili komisyonlarda ve Federal Konsey'de görüşülecek. Federal Meclis'teki ikinci tartışmanın ardından nihai oylama yapılacak.
Gözlemciler reformun parlamentoda çoğunluğu bulacağını tahmin ediyor. Yasa, Federal Hukuk Gazetesi'nde yayınlanır yayınlanmaz yürürlüğe girecek. Ancak bunun en erken 2026 yılının ilk çeyreğine kadar gerçekleşmesi mümkün görünmüyor.
